Một nghiên cứu thú vị trên 650 CEO tại Mỹ cho thấy đa phần họ là những đứa con lớn trong gia đình. Điều này khiến nhiều người tự đặt câu hỏi? Liệu thứ tự trẻ sinh ra có liên quan đến sự thành công của trẻ sau này? Làm sao để đảm bảo tất cả các con trong gia đình đều lớn lên khỏe mạnh, yêu thương nhau và cùng phát triển tốt nhất?
Trẻ lớn nhất thường dễ thành công
Nguyên nhân được cho là vì trẻ sinh đầu thường có nhiều cơ hội để rèn luyện sự thành công thông qua khả năng tự lập, cũng như đóng góp vào vai trò “chăm em” trong giai đoạn nhỏ. Điều này được ghi nhận qua 1 số cuộc khảo sát năm 2007 và sau đó 10 năm (năm 2018). Kết quả cho thấy phần lớn các CEO trong khảo sát là những đứa trẻ sinh đầu tiên.
Đâu là cơ hội cho các trẻ nhỏ hơn?
Các bé sinh sau hay nhỏ hơn có thể có xu hướng lệ thuộc hay trở nên theo sau các anh chị lớn. Tuy nhiên, theo TS. Howe, ĐH Concordia, Canada đã cho chúng ta biết rằng việc phát triển của các bé nhỏ hơn vẫn có cơ hội như các bé lớn nếu cha mẹ biết cách giúp các bé lớn và bé nhỏ cùng nhau phát triển và yêu thương nhau. Đơn cử là 2 nhà tỷ phú Bill Gates và Warren Buffett -họ không phải là những đứa con đầu, nhưng điểm chung là họ đều có những người chị gái tuyệt vời.
Giá trị tình anh chị em trong gia đình
Theo TS. Howe, mối quan hệ được xây dựng giữa các anh chị em trong lúc nhỏ có vai trò lớn trong sự phát triển của trẻ. Khi có em nhỏ, trẻ lớn sẽ có cơ hội rèn luyện các kỹ năng độc lập và khả năng đánh giá tình huống. Với những em nhỏ mặc dù có thể lúc ban đầu sẽ học hỏi và theo sau các anh chị lớn, nhưng nếu được phát triển tốt các bé này sẽ thích ứng nhanh hơn và tạo ra môi trường mới hơn so với trẻ không có anh chị em.
Những điều cha mẹ được khuyên nên làm với các con của mình
- Đừng dán nhãn bất kì bé nào trong nhà. VD đừng nói bé này giỏi hơn, lanh hơn trong khi bé kia “nó khù khờ lắm”. Dán nhãn là cách bạn đang giới hạn khả năng các con.
- Đừng thêm cụm từ “phải” vào các bé lớn. VD phải chăm em, phải nhường em.
- Các bé đều được đối xử đúng luật và công bằng. Bé nhỏ hơn có thể sẽ phải có luật riêng, nhưng nếu cả hai cùng chơi chung thì cả hai nên tôn trọng luật chung.
- Đừng tạo ra sự thiên vị trong bất kì hoạt động nào. TS. Stephens (ĐH Bang Illinois, Mỹ) từng nói về sự thiên lệch có thể tạo nên sự chia rẽ tình cảm giữa các anh chị em với nhau. Do đó, cha mẹ cần tránh tạo ra trò chơi thiên lệch cho 1 bé nào hoặc có cách xử lý thiên lệch về 1 bé hơn. Cha mẹ nên tôn trọng trò chơi mà cả hai cùng tham gia, hoặc hỏi ý kiến biểu quyết nếu có nhiều trẻ hoặc bốc thăm hoặc đến lượt. Điều này sẽ giảm cảm giác ganh ghét ở trẻ lúc nhỏ và hạn chế sự chia rẽ.
- Cho trẻ lớn tham gia vào các hoạt động chăm sóc trẻ nhỏ nếu trẻ lớn mong muốn góp phần. Có những luật lệ rõ ràng về những gì trẻ không được làm hay được làm nếu tham gia. VD bạn có bé nhỏ <1 tuổi và bé lớn thường hay làm ồn bé nhỏ lúc ngủ. Thay vì cấm la phạt, hãy cho bé lớn biết rằng: quy trình ngủ của bé nhỏ là cần các bước trước 30 phút bé ngủ như: 1. chơi với em, 2. mẹ cho em bú và con có thể ngồi nhìn em bú; 3. chúng ta cùng im lặng; 4. dán sticker trước cửa phòng ngủ của em. Khi nào sticker gỡ xuống chúng ta sẽ chơi với em tiếp nhé! Bạn nên bao gồm trẻ vào quy trình và điều gì bé lớn được làm và không được làm. Điều này sẽ giúp bé lớn có trách nhiệm và yêu thương em của mình hơn.
- Luôn cho anh chị em có cơ hội chia sẻ cảm xúc cùng nhau. VD. khi một bé nào đó bị thương hoặc bị bênh thì cho các anh chị em cùng nhau chăm sóc. Điều này sẽ giúp các con hiểu hơn về tình yêu anh em.
Với những ý nghĩa quan trọng của bữa ăn gia đình với sự phát triển của trẻ và những điều cần lưu ý ở trên, mong rằng các bạn đã có những thay đổi phù hợp để có được một bữa ăn gia đình đúng nghĩa.
Tham khảo: BS Anh Nguyen.
Custódio, C., & Siegel, S. (2020). Are chief executive officers more likely to be first-borns?. PloS one, 15(6), e0234987.
Henderson, M. Todd and Hutton, Irena, CEO Traits and Firm Outcomes: Do Early Childhood Experiences Matter? (January 8, 2018).
Stephens, K. (2007) Sibling Rivalry: Ways to Help Children Manage It.
Howe, N. et al. (2014) Sibling Relations and Their Impact on Children’s Development Nina. Encyclopedia on Early Childhood Development.
Why the Family Meal Is Important. Stanford Children’s Health. Delistraty C.D. (2014) The Importance of Eating Together. The Atlantic.
